HAR006 - Scheepvaartkroeg

Sluis 68 – Sluiswachtershuisje

Sluis 68 – het bakstenen huisje van de sluiswachter – was een van de dienstwoningen van de dienst Kanaalbouw onder Pruisische regering. Naast het huis van de sluiswachter bevindt zich een café waar vroeger familie Fehrmann drank schonk voor de mannen die met hun punters de turf vervoerden. Zo werd het wachten bij de sluis een geliefd tijdverdrijf voor de schippers in het café. Een kijkje in het houten interieur brengt ons honderd jaar terug in de tijd, toen sluiswachter/herbergier/landbouwer verenigd waren in één persoon.
Het baksteenhuisje van de sluiswachter was het eerste dat gebouwd werd toen tussen 1870 en 1904 werd gewerkt aan uitbreiding van het kanalennetwerk links van de Eems. Volgens het plan van de Pruisische regering kwam er een nieuw stelsel, met kanalen, bruggen en sluizen maar ook gestandaardiseerde dienstwoningen, waarvan dit er een is. De regels die golden voor de spoorwegen en de mijnbouw golden als voorbeeld. Zodoende werden er massieve baksteenhuizen gebouwd met sobere gevelversiering. De fundering werd op zand gelegd en niet op de zachte veengrond. De dienstwoningen langs het Haren-Rütenbrock-Kanal dienden als voorbeeld voor hoe dit soort ambtenarenbehuizingen in slecht begaanbare regio’s er uit moest zien.


De sluiswachter was in dienst bij de coöperatie die verantwoordelijk was voor de kanaalbouw. Op die manier was een professionele bediening en goed onderhoud van de sluis gewaarborgd. Het salaris van de sluis- en brugwachter was in de beginjaren zes mark per maand en de dienstwoning kon voor een zacht prijsje gehuurd worden. Bovendien kreeg de sluiswachter toestemming om de grond rondom het huis te bewerken. Bij het drukke scheepsverkeer vergde het bedienen van de sluis naast de andere kanaalonderhoudswerkzaamheden de nodige tijd. Het was dus vanzelfsprekend dat het hele gezin, met toen vaak nog veel kinderen, meehielp.
Er zijn nog maar heel weinig van dit soort baksteenhuisjes aan het Haren-Rütenbrock-Kanal over. Maar Sluis 68 is er gelukkig nog en even geliefd als altijd – alleen zijn het nu de recreanten die er pauze houden voor hun schip de sluis ingaat.