TWI036 - Knappsackroute

Smokkelaarspad

De term Knapzak wordt tegenwoordig niet veel meer gebruikt en is afgeleid van het oude Nederduitse woord knappen, dat knagen betekent. In het Nederlands is de Knapzak de reiszak, d.w.z. de proviandbundel.
 
Waarom het pad de Knapzakroute wordt genoemd, heeft te maken met de geschiedenis van het voormalige smokkelaarspad: in de naburige Nederlandse provincie Drenthe waren er in de jaren tachtig initiatieven om dorpen in de regio te promoten onder het aspect van zacht "groen toerisme". Vanuit dit idee om wetenswaardigheden te combineren met recreatie en genieten van de natuur ontstond in de jaren negentig het idee voor de zogenaamde Knappsackroute, die als grensoverschrijdend project langs de Duits-Nederlandse grens zou lopen. Werkgroepen van erfgoedorganisaties in de grensgemeenten Schoonebeek, Weiteveen en Twist werkten samen. Het openstellen van de grenzen vergemakkelijkte deze samenwerking, net als de hechte familiebanden tussen de inwoners.
 
Achteraf gezien is de grensstreek altijd een zeer arm, onderontwikkeld gebied geweest en voerden de inwoners een dagelijkse strijd om te overleven. Vanaf ongeveer 1840 dreven mislukte oogsten en honger herhaaldelijk Duitse kolonistenfamilies naar de Nederlandse kant van het toen nog onherbergzame Bourtanger Moor. Daarnaast trokken veel Duitse veenkolonisten naar de Nederlandse Veenkoloniën om aan de Pruisische militaire dienstplicht te ontkomen.
 
De boeren uit Schoonebeek gebruikten eerder de laaggelegen veenweiden in de Beek des Twistes als zomerweide voor mestvee, wat de oorsprong vormde van de eerste Duits-Nederlandse Knappsackroute. De route verbindt de dorpen Weiteveen en Nieuw-Schoonebeek aan de Nederlandse kant met de gemeente Twist aan de Duitse kant en is in totaal 27,5 kilometer lang. Als je nog verder wilt wandelen, kun je het pad volgen bij knooppunt 49 in het Bargerveen, steeds langs de grens in een rechte lijn naar het noorden. Deze wandelroute loopt langs het voormalige hoogveen bij wandelknooppunt 54, dat is het restant van de veenlagen die in het gebied zijn ontgonnen. Het steekt tot 2 meter boven het landschap uit en biedt een idyllisch uitzicht op het met berken omzoomde pad. Dit biedt op zijn beurt een weids uitzicht over het landschap aan beide zijden van de grens.
 
In de periode na de Tweede Wereldoorlog was het nog steeds een belangrijk smokkelaarspad dat door de uitgestrektheid van het veen aan beide zijden van de grens liep, dat nog niet was ontgonnen. Tijdens het lopen voel je nog steeds de elastische veengrond onder je voeten, wat het pad tot een bijzondere ervaring maakt. Tijdens het lopen moet je rekening houden met de gaten en spleten in de veengrond.