TWI002 - Kanaalarbeiderslied

Het lied van de kanaalbouw

„Des Morgens um halb Fünfe
da heißt es ganz geschwinde
nach unsrer Arbeit hin ja, ja
nach Schöninghsdorf am Kanal …“ 

Tussen 1870 en 1904 werd het Süd-Nord-Kanal aangelegd, als onderdeel van het 111 kilometer lange kanalenstelsel ter linkerzijde van de Eems. Grondverzetmachines waren er toen nog amper, bijna alles ging met de hand. Uit de liederen die de arbeiders zongen tijdens de verschillende fasen van het werk spreekt hoe hard ze moesten werken voor een karig loon. Bijzonder zwaar was het werk in het Bourtanger Moor, waar de turf tot acht meter diepte met pure spierkracht moest worden afgestoken, om op de zandondergrond de kanaalbedding  te bevestigen. Het werk ging door, ongeacht de weersomstandigheden. Alleen bij vorst werd het even stilgelegd.
Met name de bouw van de twintig sluizen en negentig bruggen was een enorme klus. Als de turf tot op de zandlaag was afgestoken werden er paalroosterwerken in de grond geheid. Daarop werd de sluisfundering gemetseld met bakstenen of werden palen geplaatst die een brug moesten dragen.
Omstreeks 1885 zongen de kanaalarbeiders in Hebelermeer bij de aanleg van het Süd-Nord-Kanal het lied van „Hebelermeer am Kanal“ en gebruikten een iets andere tekst voor de andere bouwfasen. De strekking bleef steeds dezelfde. Het lied gaat over hoe zwaar het werk is en hoe gering het loon. Ook blijft niet onvermeld hoe snel dat zuur verdiende geld bij de lokale kroegbaas werd omgezet in sterke drank:
„Mein Lohn kann ich dir nicht geben / und koste es mich mein Leben / ich hab ja nichts verdient, ne ne / bei Schöninghsdorf am Kanal“.