TWI029 - Natte grenspaal

Grenspaal nr.162 bij Hebelermeer

In het Bourtanger moeras kwamen voor de drooglegging en turfwinning overal vennen en watertjes voor die soms als „meer“ (waterplas) werden aangeduid. Johann Heinrich Martels, landheer van Dankern en rentmeester van Meppen, liet eind zeventiende eeuw een kanaal graven tussen het Hebeler Meer en het Zwarte Meer. Hij wilde zo de watermolen in Hebel (Haren/Ems) van voldoende water voorzien. Het probleem was dat dit kanaal  de grenslijn kruiste die nog niet contractueel was vastgelegd. Dat irriteerde de Nederlanders, voor wie dit ontoegankelijke drassige veenland een ideale „natte verdedigingslinie“ was. Het was dus niet de bedoeling dat deze woeste gronden door een kanaal werden drooggelegd.
Dat leidde tot onderhandelingen tussen Nederland en het prinsbisdom Münster die uitmondden in het eerste grenstraktaat van 1764. Men sprak af dat er dertien grensstenen moesten komen op de plekken waar de verder kaarsrechte grens een knik maakte. De dertien stenen kregen een brede kop met aan Nederlandse kant de letters RBF (Res publica Coniunctarum Provinciarum sive Belgica Foederata, RBF) en aan Münsters kant de letters EPM (Episcopatus Monasteriensis).
Grenspaal 162 kwam op de plek van het “Kanaal van Martels”, dat gedempt moest worden: tweederde van het  oppervlak ging naar de Nederlanders, eenderde naar de Duitsers. Overigens werd het Hebeler Meer uiteindelijk ook zonder kanaal drooggelegd. Op die plek werd het dorp Hebelermeer gebouwd, een van de veenkoloniën die na 1788 onder meer werden gesticht om de grens vast te leggen.